Türkiye ekonomisinde faiz oranlarındaki ayrışma sertleşmeye devam ediyor.
merkez bankası, politika faizi yüzde 8,5 İhtiyaç kredisi faiz oranı yüzde 40 olmasına rağmen, ticari kredi faiz oranı yüzde 15, 3 aya kadar vadeli TL mevduat faiz oranı ise yüzde 35 oldu. 3 aya varan ticari kredi ve TL mevduat faiz oranı ortasındaki fark 18 puana ulaşarak son yılların en yüksek seviyesine ulaştı.
Net faiz gelirindeki negatif seviye artmaya devam ederken, 3 aya kadar vadeli TL mevduat faizi 20 yılın en yüksek seviyesine ulaştı.
İhtiyaç kredisi faizi 5 yılın zirvesinde
Merkez Bankası bilgilerine göre TL ticari kredi faiz oranları 19 Mayıs haftasında önceki haftaya göre 1,37 puan azalarak yüzde 14,50 oldu. Kurumsal kredi kartı ve kredili mevduat faizi hariç tutulduğunda TL ticari kredi faizi 2,24 puan azalarak yüzde 13,52 oldu.
Ticari kredi faiz oranları önceki haftaya göre gerilese de ihtiyaç kredisi faiz oranlarındaki yükseliş hızlandı. İhtiyaç kredisi faiz oranı 19 Mayıs haftasında bir önceki haftaya göre 5,1 puan artarak yüzde 39,28 oldu. 19 Mayıs haftasında bu oran, 12 Ekim 2018 haftasında yüzde 39,36 olan ihtiyaç kredisi faiz oranından sonra en yüksek seviye oldu. İhtiyaç kredisi faiz oranı da 5 yılın en yüksek seviyesi oldu.
Taşıt kredisi faizleri de 19 Mayıs haftasında bir önceki haftaya göre hızlı yükseliş gösterdi. Taşıt kredisi faiz oranı 5,9 puan artarak yüzde 31,45 oldu. Taşıt kredisi faizi de 7 Eylül 2018 haftasında yüzde 31,46’dan sonra ulaşılan en yüksek faiz oranı. Taşıt kredisi faizi yine 5 yılın zirvesinde. Konut kredisi faizi yüksek seyrini sürdürerek 19 Mayıs haftasında bir önceki haftaya göre sadece 0,23 puan azalarak yüzde 17,99’da kaldı.
TL mevduat faizinde 2 puan artış
TL mevduat faizlerindeki yükseliş hız kesmeden devam ediyor. Bankacılık şubesinde bir yandan kur korumalı mevduata, diğer yandan TL mevduata faiz artıyor. Merkez Bankası verilerine göre 19 Mayıs haftasının prestijiyle en çok tercih edilen 3 aylık TL mevduat faizi 1,98 puan artarak yüzde 32,45’e ulaştı.
Ortalama TL mevduat faizi 1,07 puan artarak yüzde 23,57 olarak hesaplandı. Bankacılık sektöründe TL mevduata %40’ın üzerinde faiz verilmektedir. Merkez Bankası bu bilgiyi süreçten geçen ortalamalardan oluşturmaktadır.
Dövizli mevduat faizlerinde, özellikle dövize çevrilen mevduat hesaplarında prim ve opsiyon uygulamaları hızla devam etmektedir. KKM faizi üzerine dolarFaiz de veren bankaların uygulamalarıyla tasarruf sahiplerinin dövize çeviren KKM hesapları için aldıkları döviz faizi yıllık yüzde 30’u aşıyor.
Merkez Bankası verilerine göre euro dolar mevduat faizleri de yükseldi. Dolar mevduat faizi 0,13 puan artarak yüzde 2,36’ya, euro mevduat faizi 0,11 puan artarak yüzde 0,66’ya yükseldi.
Mevduat faizleri yükselirken ticari kredi faizleri o kadar hızlı artmadı ve ticari kredi ile mevduat faizleri arasındaki fark açıldı.
Merkez Bankası verilerine göre 19 Mayıs haftasının prestijiyle TL ticari kredi faizi ve 3 aya varan mevduat faiz oranı 17,95 puana yükseldi. 2002’den beri böyle bir uçurum görülmedi. 21 yılın en yüksek farkı, ortasında ticari kredi faizi ve mevduat faizlerinde yaşandı. Bu durum, bankacılık şubesi net faiz gelirindeki negatif seviyenin genişlediğini göstermektedir.
Öte yandan bankacılık sektörünün hesaplamalarına göre ticari kredilere uygulanan mevduat spreadi TL için yüzde 9,07 iken dolar ve euro için sırasıyla yüzde 7,72 ve yüzde 7,27 oldu. TL ticari kredilerde mevduat spreadi, dolar ve euro kredilerde uygulanan spreadin altına düştü.
Efektif döviz seçim ayında 29,2 milyar lira azaldı
Dövize olan fiziki talebi takip eden yabancı para notları 19 Mayıs haftasında düşüşe işaret ediyor.
Merkez Bankası verilerine göre, 19 Mayıs haftasında yabancı para banknotlar 76 milyar 432 milyon 890 bin liraya geriledi. İki seçimin yapıldığı Mayıs ayının başından bu yana yabancı para banknotlardaki kayıp 29,2 milyar lira oldu.
Bankalararası piyasadan ve serbest piyasadan ve bankalardan satış fiyatları arasındaki fark da yeniden açılıyor. 14 Mayıs seçimlerinin ardından bankalararası piyasada döviz kurlarındaki artış nedeniyle yüzde 2-2,5’e gerileyen makas, geçtiğimiz hafta prestijiyle yüzde 6’nın üzerine çıktı. Ekonomistler, son seçim belirsizliği ve düzenlemelerinin fiziksel para birimine olan talebi artırdığını söylediler.
Bu makale ilk olarak My Economy’de yayınlandı.
